Son istatistikler, Avrupa içinde ve dışında çocukların ve gençlerin ruh sağlığı ve iyilik haline ilişkin endişe verici bir trend gözlemlendiğini ortaya koymaktadır.

• Okul çağındaki çocukların yaklaşık %20'si okul yıllarında ruh sağlığı sorunları yaşamakta olup ruh sağlığı sorunlarının %50'si 14 yaşından önce, %75'i ise 12-25 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır (DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, 2018).
• 11-17 yaş arası 10.000 çocukla gerçekleştirilen bir çalışmada, her 5 çocuktan 1'inin zorbalık, akademik baskı ve yalnızlık nedeniyle mutsuz ve gelecek kaygısı içinde büyüdüğü belirlenmiştir (UNICEF/AB, 2021).
• İntihar, düşük ve orta gelirli ülkelerde ergenler arasında en önemli ölüm nedeni iken, yüksek gelirli ülkelerde ikinci en önemli ölüm nedenidir (DSÖ Avrupa Bölge Ofisi, 2018).

Bu endişe verici rakamlar, çocukların ve gençlerin sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını desteklemeye yönelik daha ilgili ve anlayışlı bir eğitim sistemine duyulan ihtiyacın altını çizmektedir. Araştırmalar, sosyal ve duygusal öğrenmenin (SDÖ) olumlu tutum ve sosyal davranışlarda artışa, iyilik hali ve akademik öğrenmede iyileşmeye yol açtığını göstermektedir. SDÖ’nün ayrıca anksiyete, depresyon, intihar, madde bağımlılığı ve antisosyal davranış gibi sosyal, duygusal ve davranışsal sorunları da azalttığı ifade edilmektedir (Durlak ve diğerleri, 2011; Goldberg ve diğerleri, 2019; OECD, 2021). Bu olumlu sonuçlar, erken çocukluktan orta öğretime uzanan bir yelpazede, farklı kültürel ve sosyo-ekonomik kesimlerden gelen çocuklar arasında gözlemlenmiştir. 

AB'de SDÖ'nün güçlendirilmesine ilişkin NESET raporu (Cefai ve diğerleri, 2018), öğrencilerin ve eğitimcilerin iyilik halini iyileştirmek amacıyla müfredat yaklaşımını olumlu bir okul iklimiyle birleştiren sistemli ve kanıta dayalı bir bütüncül okul yaklaşımı önermektedir. Bu yaklaşım, SDÖ'nün farklı okul seviyelerinde desteklenmesi için yerel toplum ve diğer paydaşlarla birlikte personel, öğrenciler ve veliler de dahil tüm okul toplumunu sürece dahil etmektedir:

• Müfredat: SDÖ müfredatı, erken çocukluktan orta öğretime uzanan süreçte hem içsel hem de kişiler arası yeterlilikleri geliştiren deneyimsel bir öğrenme yaklaşımı içeren beceri temelli bir müfredattır.
• Sınıf ve okul iklimleri: SDÖ müfredatına öğrencilerin güvende, dahil ve ait olduklarını ve saygı gördüklerini hissettikleri olumlu sınıf ve bütüncül okul iklimlerinin eşlik etmesi gerekir.
• Erken müdahale: SDÖ, en büyük etkisini erken çocukluk eğitiminden itibaren başlatıldığında gösterir.
• Öğrencilerin katkıları: Öğrencilerin müfredatın geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi süreçlerine aktif olarak katılmaları gerekir.
• Hedefli müdahaleler: SDÖ'ye yönelik evrensel bir yaklaşıma, ek desteğe muhtaç olabilecek hassas durumdaki öğrencilere yönelik hedefli müdahaleler eşlik etmelidir.
• Öğretmenlerin eğitimi ve iyilik hali: Öğretmenlerin SDÖ’yü kendi sosyal ve duygusal yeterliliklerini geliştirecek, sağlık ve iyilik hallerine dikkat edecek şekilde mesleklerine dahil etme konusunda eğitim almaları gerekir.
• Veli iş birliği: Veli katılımı, velilerin çocuklarının SDÖ'sünü desteklemeye yönelik eğitim aldıkları katılımcı bir yaklaşımla sağlanır.
• Yerel toplum ve ruh sağlığı uzmanları ile ortaklık: Yerel toplum ve diğer paydaşlar, sistemli bir bütüncül okul yaklaşımı kapsamında çok önemli kaynaklardır.
• Kaliteli uygulama: Etkili bir SDÖ yaklaşımının tüm okul toplumunun aktif katılımı sağlanarak yeterli eğitim, kaynak ve destek ile iyi bir şekilde planlanması ve uygulanması gerekir.
• Yerel bağlama uyarlama: Müdahalelerin, aşağıdan yukarıya, katılımcı bir yaklaşımla okulların kültürel bağlamlarını ve öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate alması gerekir.

Sonuç

Çocukların ve gençlerin ruh sağlığı ve iyilik haline ilişkin endişe verici istatistikler ve SDÖ'nün gençlerin yaşamlarındaki kritik dönemlerde iyilik halini desteklemeye ve ruh sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olduğuna dair tutarlı kanıtlar, eğitimi COVID sonrası 21. yüzyılın gerçeklerini ve zorluklarını yansıtacak şekilde yeniden tasarlama ihtiyacını gözler önüne sermektedir. İyilik hali ve ruh sağlığının sistemli bir bütüncül okul yaklaşımı çerçevesinde desteklenmesinin eğitimin öncelikli hedeflerinden biri haline getirilmesi gerekir.

Carmel Cefai, PhD (Doktora) (Lond), FBPS, Malta Üniversitesi Psikoloji Profesörü ve Dayanıklılık ve Sosyo-Duygusal Sağlık Merkezi’nde Direktör olarak görev yapmaktadır. Sosyal ve duygusal eğitim ve dayanıklılıkla ilgili konularda kapsamlı araştırmalar yapmıştır ve bu konuda çeşitli yayınları bulunmaktadır. Kariyerine okul öğretmeni olarak başlamıştır.

References

Cefai, C., Bartolo, P., Cavioni, V., & Downes, P. (2018). Strengthening social andemotional education as a key curricular area across the EU: A review of theinternational evidence. NESET Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

Durlak, J. A.; Weissberg, R. P.; Dymnicki, A. B.; Taylor, R. D. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development, 82 (1), 474-501.

Goldberg, J. M., Sklad, M., Elfrink, T. R., Schreurs, K. M. G., Bohlmeijer, E. T. and Clarke, A. M. (2019). Effectiveness of interventions adopting a whole school approach to enhancing social and emotional development: a meta-analysis. European Journal of Psychology of Education, 34(4), 755–782.

OECD (2021) Beyond Academic Learning.

UNICEF and the European Union (2021) Our Europe, Our Rights, Our Future.

WHO Regional Office for Europe (2018). Adolescent mental health in the European Region.

WHO Regional Office for Europe (2020). Spotlight on adolescent health and well-being. Findings from the 2017/2018 Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) survey in Europe and Canada International report