Поттикнување на наставниците почетници: и на нивните ментори им е потребна поддршка

Реалноста во многу земји, сепак, е дека нивните училишта очајно имаат потреба од квалификувани нови наставници, додека многу наставници-практиканти на крајот бараат можности за кариера на друго место. Преминот од студии за наставник во секојдневна настава во училишта е период во кој младите наставници треба да се соочат со сложената стварност во училиштата и училниците и да се соочат со предизвиците на нивната улога на наставник. Многумина од нив се чувствуваат преоптоварени од различни задачи со кои наставниците треба да се справат - справување со управувањето со училницата и проблемите со однесувањето на учениците, интензивното вклучување на родителите во школувањето на нивните деца, административните барања и очекувањата од раководството на училиштето.  

Наставниците кои се на почетокот на нивната кариера честопати ја немаат потребната поддршка за да го надминат шокот од реалноста на почетокот на нивната професионална работа, при што континуираниот стрес и исцрпеност ја намалуваат нивната благосостојба и ги поттикнуваат да размислуваат за можности за различна кариера. Тие треба да бидат поддржани од страна на своите поискусни колеги кои веќе се соочиле со ова. Со други зборови, им требаат компетентни ментори кои имаат капацитет внимателно да слушаат и да споделуваат сопствени искуства како одговор на грижите на младите наставници. Нивната задача е да го олеснат преминот во училишна организација, да го поддржат развојот на наставните практики и да ги запознаат новите наставници со сите аспекти на нивната професионална улога.

Меѓутоа, формалната структура на менторството и периодот на воведување се само рамка на политиката за поддршка на развојот на новите наставници. Менторството треба да биде составен дел од училишната култура на соработка која ги негува колегијалните односи и практиките на споделување искуства нудејќи можности за учење за новите наставници како и за нивните поискусни колеги. Училиштата треба да бидат места каде наставниците и училишниот персонал ќе ја преземаат одговорноста за поддршка на новите наставници и треба да обезбедат безбедни и доверливи средини каде што наставниците кои се на почетокот на својата кариера ќе можат да ги споделат своите грижи и да ја добијат потребната поддршка. Се чини дека новите наставници ја вреднуваат емоционалната поддршка како најважен аспект од менторскиот процес, што покажува колку се сложени и разновидни нивните потреби. 

Успешното менторство треба да биде корисно и за менторите и за менторираните лица, овозможувајќи им професионален и личен раст. Ова е реципрочен процес кој може да ги прошири професионалните хоризонти на менторите доколку тие се добро подготвени за улогата. Сепак, преовладувачката идеја дека добриот ментор ќе создаде добар наставник сè уште е присутна во многу образовни системи. За да можат да обезбедат квалитетно менторство, на наставниците-ментори им се потребни можности за учење и поддршка во текот на времето, во спротивно, тие треба да се потпираат само на нивното искуство и интуиција при унапредувањето на нивните менторски практики.

Менторскиот процес е првенствено од релациона природа, каде што на менторите не им треба само професионално знаење за настава, туку и добро развиени социјални и емоционални компетенции.  За да се стане добар ментор е потребно време и постојан напор за поддршка на развојот на компетенциите неопходни за квалитетно менторство.

Мора многу да се направи во нашите училишта за да се подобрат искуствата и на новите наставници и на нивните ментори, поддржувајќи го професионалниот раст и благосостојбата на сите вклучени во процесот.

Ирис Марушиќ е научен советник на Институтот за општествени истражувања во Загреб. Таа се занимава со истражувања за мотивацијата и благосостојбата на наставниците, фокусирајќи се главно на наставниците-почетници и на нивните искуства. Таа е вклучена и во обезбедувањето поддршка на наставниците во развојот на нивните социјални и емоционални компетенции.