Демократијата не се раѓа во гласачка кутија

Претстојните избори за Европскиот парламент во 2024 година служат како потсетник дека е потребно повеќе од туркање до избирачкото место. Во минатото, видовме програма на кампањи, како што беа ‘Why European Elections Matter’ („Зошто се важни европските избори“) (2004), ‘It's Your Choice’ (2009), ‘Act React Impact’ („Дејствувај Реагирај Влијај“) (2014), а неодамна и ‘This time I'm voting’ „Овој пат гласам“ (2019). Сепак, резултатите од овие обиди да се мобилизираат гласачите (особено, младите и оние кои првпат гласаат) беа мешани, покажувајќи дека само повикот за гласање не е магична формула за градење на издржлив демократски дух.

Во Европскиот младински парламент (ЕМП), нашата мисија е да инспирираме и да поттикнеме млада генерација на информирани, отворени, одговорни и активни граѓани кои го обликуваат општеството и креираат резултати и позитивни промени. ЕМП е организација предводена од младите која допира до младите од сите краеви на Европа. Врсничкото учење, културата на повратни информации и градењето заедница се основни елементи на нашите активности. За да ја постигнеме нашата цел, користиме различни методи, алатки и формати. Ние веруваме во граѓанското образование како интегриран пристап кој продира во установите и станува опипливо искуство, кое неминовно бара соработка и признавање на неофицијалните и неформалните можности за учење.

Во ЕМП, почнуваме да работиме со многу мотивирани наставници низ Европа кои играат клучна улога во обликувањето на младата генерација – граѓани на денешнината и гласачи на утрешнината. Но, иако многумина имаат за цел да ги прошират своите пристапи надвор од традиционалните граници на училницата во потрага да изградат дом на демократијата, тие често се наоѓаат себеси среде градилиште кое нема добри темели. Настојувањето да се всадат вредности на активно граѓанство е во план, но реалноста изгледа поинаку; нашите образовни установи често пресликуваат непартиципативен систем. Повеќето училишта всушност не се демократски. Дизајнирани да негуваат активен граѓански начин на размислување, тие ненамерно ја зајакнуваат пасивноста, на пр. преку учење напамет, стандардизирано тестирање и ригидни наставни програми. Покрај тоа, едукаторите се соочуваат со оскудни ресурси, недостаток на обука и прекувремени часови.

Во наводно сè пополаризирано опкружување со повеќекратни испреплетени кризи, критичкото размислување, емоционалната поврзаност и активното учество се темелите на робусните и издржливи демократски општества. Креаторите на политиките и училиштата мора да ги преоценат дадените приоритети. Активното граѓанство доаѓа одвнатре, а неговата примена во образованието вклучува патувања за учење во микрокосмосот на демократските принципи што тие се обидуваат да ги всадат. Надвор од учебниците, ова бара искуства од реалниот свет, ангажман на заедницата и изложување на различни перспективи.

На пример, во ЕМП, младите луѓе кои разговараат за тематски прашања поврзани со климатските промени, менталното здравје, меѓународната соработка или економијата, за прв пат може да прераснат во млади новинари, олеснувачи, организатори на заедницата, организатори на настани или застапници за нивните сопствени интереси. Тие можат да станат и управители на нашата мрежа. Се охрабруваат прашувања, дискусии и независни мислења. Слично, учениците треба да бидат активно вклучени во процесите на донесување одлуки и да се мотивираат да ко-креираат училишта во соработка со едукаторите и родителите. Понатаму, проповедањето на важноста на гласањето не може да биде доволно: активното граѓанство е многу пати повеќеслојно.

Нашиот проект „YOUthVote“, поддржан од Европскиот парламент, ќе ги обедини нашата методологија и претстојните избори, со цел да постави подобар пример во водењето кампања. На прашањето што ја прави Европа разбирлива за нив, нашите учесници укажуваат на луѓето, приказните и меѓународните пријателства кои ги премостуваат границите во умот и во реалноста. Овие млади луѓе се желни да поттикнат позитивни промени во нивните средини и заедници. Ако не сакаме да губиме гласачи за прв пат и млади гласачи, мора да биде јасно дека демократијата не се раѓа во гласачка кутија. Потребни се вистински простори на сопственост и самоефикасност, претпоставувајќи дека оние кои се на власт, и генерално возрасните, ќе се откажат од дел од својата моќ.

Јанис Фифка и Ања Супруненко, Европски младински парламент