Margir kennarar hafa nú þegar aðgang að ýmsum gervigreindarverkfærum til að efla kennslu og nám og til að undirbúa nemendur fyrir heim sem mótaður er af gervigreind. Hægt er að finna mikið magn af gervigreindarverkfærum, sem hafa nú þegar verið notuð í skólastofum, á þessum lista yfir gervigreindarverkfæri og -tækni fyrir allar námsgreinar, hópaflað af þátttakendum á fjöldanámskeiðinu EU Code Week AI Basics for Schools.

Gervigreindarforrit eins og tungumálanámsforrit, tungumálaþýðendur, stærðfræðihjálparar, verkfæri fyrir sjálfvirka umritun og skjátexta og stafræn aðstoð sem býður upp sérsniðna námsupplifun eru nú þegar mikið notuð til að flýta fyrir persónulegu námi. Gervigreind hefur einnig sýnt mikla möguleika í að styðja nemendur með sérþarfir. Gervigreindardrifnar lausnir gætu umbreytt matsaðferðum í grundvallaratriðum með því að veita nemendum ítarlegt mat og tímanlega og markvissa endurgjöf. Árangursrík notkun námsgreiningar gerir kennurum kleift að öðlast dýpri innsýn í hvernig nemendur þeirra læra, hvaða vandamál þeir standa frammi fyrir, hvernig þeim líður og hvernig þeir bregðast við námsaðstæðum til að velja viðeigandi kennsluaðferðir og aðgreina námsferlið.

Engu að síður getur léleg hönnun, óviðeigandi notkun og neikvæðar afleiðingar gervigreindarkerfa valdið óbætanlegum skaða, sérstaklega hjá ungu fólki. Ég skal gefa ykkur tvö dæmi sem tengjast upplýsingafölsun og reikniritshlutdrægni:

Örar framfarir í gervigreind hafa hraðað framleiðslu á tilbúnum miðlum, í daglegu tali þekktir sem djúpfalsanir (e. deepfake). Djúpfalsanir vísa til reikniritunargerðar, hagræðingar og breytinga á hljóðrásum, myndböndum, myndum og texta til að villa um fyrir fólki eða breyta upprunalegri merkingu þess. Þessi tækni kann að virðast háþróuð og sem slík utan seilingar fyrir nemendur, en hún er langt frá því að vera óaðgengileg. TikTok-notendur geta til dæmis notað ókeypis forrit sem gerir þeim kleift að skipta um andlit á myndböndum og myndum á fljótlegan og auðveldan hátt, og dreifa þannig falsmiðlum og valda jafnöldrum sínum skaða. Ég er eindregið þeirrar skoðunar að það sé nú á dögum mikilvægara en nokkru sinni fyrr að vekja athygli á tilbúnum miðlum og læra að greina á gagnrýninn hátt efni sem nemendur búa til og neyta. Ég býð lesendum að skoða vefsvæðið Which face is real, sem er áhugavert verkefni, þróað til að vekja athygli á djúpfölsunum og hvernig á að koma auga á þær á einu augnabragði.

Að mínu mati er ritreiknihlutdrægni ein af mikilvægustu siðferðisáhyggjunum sem gervigreind hefur vakið. Hún vísar til villna sem skapa ósanngjarnar niðurstöður, svo sem mismunun á grundvelli kyns, kynþáttar, þjóðernis og félagshagfræðilegs bakgrunns. Hún er knúin áfram af gagnagæðum og hversu dæmigerð gögnin eru, viljandi og óviljandi hlutdrægni mannfólks sem hanna gervigreindarkerfi og hvernig þessi gervigreindarkerfi eru þróuð og notuð. Dæmi um kynjahlutdrægni er tungumálaþýðandi sem gerir ráð fyrir því að læknar og flugmenn séu karlkyns en hjúkrunarfræðingar og flugþjónar séu kvenkyns. Annað dæmi er að bæta vísvitandi kynþátta- og kynjafordómafullu orðafari í spjallara svo hann tjái sig á ókurteisan, dónalegan og móðgandi hátt.

Það er ekki enn ljóst hvað gerist í „svarta kassa“ gervigreindarinnar og hvers vegna „ósýnileg“ reiknirit taka ákveðnar ákvarðanir sem geta haft gríðarlega neikvæð áhrif á ungt fólk, menntun þess og þar af leiðandi á framtíðarmöguleika þeirra í lífinu. Gervigreindarákvarðanatökuferlið þarf að vera gegnsætt og útskýranlegt. Tryggja þarf hlutlausar og sanngjarnar ákvarðanir fyrir alla nemendur á jafnan hátt. Gagnrýn nálgun til að skilja hvernig gervigreind virkar gegnir mikilvægu hlutverki við að auka meðvitund um reikniritshlutdrægni og auka ábyrgð, gegnsæi og sanngirni gervigreindar.

Arjana Blazic er kennaraleiðbeinandi og kennsluhönnuður. Hún er meðhöfundur króatískra aðalnámskráa fyrir enskukennslu og notkun upplýsinga- og samskiptatækni sem þvernámskrárefni. Hún starfar sem sjálfstæður sérfræðingur fyrir EU Code Week þar sem hún þróar námsúrræði og þjálfunartækifæri fyrir kennara.