Europa heeft vredesonderwijs nodig – vredesonderwijs heeft Europa nodig
Vredesonderwijs als een Europese inspanning
De oorlog in Oekraïne benadrukt de behoefte aan de systematische promotie van vredesonderwijs op Europese scholen. Om met de huidige en aanhoudende verschrikkingen en gevolgen van oorlog te kunnen omgaan, hebben jongeren hulp nodig. Hulp om opgewassen te zijn tegen het bijkomende, vaak polariserende debat dat in hun diverse landen onvermijdelijk gevoerd zal worden. Jongeren worden ook blootgesteld aan sociale media of wellicht horen ze persoonlijke verhalen en indrukken van wat er in oorlogen gebeurt. Daarom is er begeleiding en richting nodig vanuit de volwassenen die ze kennen, of dit nu ouders of leerkrachten zijn. Het is vooral belangrijk dat scholen jonge vluchtelingen een veilige, respectvolle omgeving bieden.
Jongeren hebben recht op een klimaat waarin ze veilig uiting kunnen geven aan hun ideeën over hoe ze in de toekomst samen willen leven. Elke dag biedt scholen een kans om les te geven in vrede (respect, waardering en tolerantie). Deze beginselen kunnen overgebracht worden, maar het is ook belangrijk om ze in de praktijk te brengen.
Peer-mediation is een constructieve manier om een meningsverschil in de klas op te lossen. Tijdens lessen is het mogelijk om vragen over de oorzaken van geweld en oorlog te behandelen, waarbij het ook kan gaan om discussies over het gewelddadige verleden van het eigen land. In Duitsland zou dit bijvoorbeeld kunnen gaan over de periode van nationaalsocialisme. Ook vrede zelf kan tot een onderwerp gemaakt worden: jongeren houden zich graag bezig met rolmodellen die vrede voorstaan. Dit kan aan de hand van biografieën van mensen die in het verleden campagne hebben gevoerd en/of mensen die zich nu inzetten voor vrede.
Het zou wenselijk zijn dat scholen konden meedoen aan een discussie op Europees niveau over de manier waarop vredesonderwijs wordt gepromoot. Het Erasmus+-project ‘Schools joining up for Communities of Peace‘ (SchoolCoPe) heeft de weg gebaand.
In focus: digitaal vredesonderwijs
Vredesonderwijs maakt over het algemeen gebruik van procedures en activiteiten op basis van wetenschappelijke bevindingen en is gefundeerd op jaren praktische ervaring. Leerprocessen die vrede bevorderen, maken vaak deel uit van ons dagelijks leven. Ze zijn echter vooral relevant op alle gebieden van formeel onderwijs. Scholen en universiteiten hebben altijd een uitstekende rol gespeeld in het vredesonderwijs. Vredesonderwijs in relatie tot de context van de regio is zowel noodzakelijk als mogelijk in alle fasen van een conflict.
Tegenwoordig wint vredesonderwijs via digitale middelen terrein. Dit heeft niet zozeer te maken met de traditionele competentie in het gebruik van media (of digitale apparaten zinvol kunnen worden ingezet). Het gaat over een op vrede georiënteerd, kritisch vermogen om media te gebruiken – waaronder manieren waarop digitale methoden kunnen bijdragen aan de doelen van vredesonderwijs. Ook in de digitale wereld komen mensen geweld en conflict tegen. Vaak kunnen woordenwisselingen daar gemakkelijker escaleren en zich verspreiden naar de analoge wereld. Desinformatie verspreidt zich als een lopend vuurtje, deep fakes maken het steeds moeilijker om vast te stellen wat feit en wat fictie is. Daarom is het nog nooit zo belangrijk geweest om mensen bewust te maken van zulke verschijnselen, zodat ze zich kunnen uitspreken over haatzaaien, desinformatie en complottheorieën.
Digitaal vredesonderwijs beperkt zich niet tot het aanleren van een kritische blik tijdens omgang met media. Het gaat er vooral om dat mensen worden aangemoedigd de digitale omgeving als een positieve omgeving te zien, met andere woorden: de digitale omgeving te omarmen (zie bijvoorbeeld de projecten #vrschwrng en Culture of conflict 3.0). Hoe kunnen een wens voor verandering en de moed om te veranderen zich online ontwikkelen? Omdat een digitale burgersamenleving vraagt om zowel kritische mediawijsheid als inspanningen van individuen om een vreedzamer online netwerk te creëren.
Additional information
-
Education type:School Education
-
Target audience:Head Teacher / PrincipalNot-for-profit / NGO staffParent / GuardianStudent TeacherTeacherTeacher Educator