Nemendur styrkja tilfinningu sína fyrir samhengi, sem er grunnurinn að þolgæði og vellíðan, þegar þeim finnst að verkefnin sem þeir standa frammi fyrir séu skiljanleg, viðráðanleg og mikilvæg fyrir þá (Rawson, 2021). Ef nemendum finnst að það sem þeir eru beðnir um tengist áhugasviði þeirra er líklegra að nám þeirra verði eðlislægt áhugaverðara og umfangsmeira. Nemendur þrífast á námstækifærum sem auðvelda aukna tilfinningu fyrir samhengi, í stað þess að hindra hana. Slík tækifæri þarfnast kennara sem geta skilið og brugðist við tilteknum aðstæðum í kennslu og einstaklingsbundnum þörfum á skapandi hátt. Því meira sem kennsla er löguð að þroskandi verkefnum og áhugasviðum nemenda, því sjálfbærara og meira ummyndandi verður námið. Kjarninn í kennslu felur í sér að einhver kenni einhverjumeitthvað þýðingarmikið (Biesta, 2012). Þannig fær nemandinn á tilfinninguna að efnið tengist honum og sambandi hans við líkamann, við annað fólk og við heiminn.

Þess vegna er kennarinn sem manneskja mikilvægur hluti af árangursríku námi. Mikilvægur hæfileiki er að geta verið í núinu (Rodger & Raider-Roth, 2006), að geta lesið og skilið (oft óvæntar og einstakar) aðstæður í kennslu og að geta brugðist við með árangursríkum hætti fyrir alla viðkomandi. Þetta þýðir að geta fundið fyrir tilfinningalegu andrúmslofti augnabliksins og geta brugðist við með viðeigandi orðum, bendingum, líkamstjáningu og aðgerðum. Kennarar þurfa að hafa nærveru til að geta lesið augnablikið og nemendum þarf að finnast að kennarar sjái, heyri, viðurkenni og samþykki þá og búi til námstækifæri sem þeir geta samsvarað sig við. Spurningin er, hvernig er hægt að læra þennan hæfileika?

Við höfum fundið eitt svar við þessari spurningu á sviði Steiner Waldorf-menntunar: trúðaleikur sem er aðlagaður fyrir kennara. Undanfarin 25 ár höfum við notað og rannsakað þessa nálgun (Lutzker, 2007, 2012, Bryden & Rawson, 2022), upphaflega með tungumálakennurum, en núna með bekkjarkennurum. Meirihluti Steiner Waldorf-kennaramenntunar í Þýskalandi (og í auknum mæli í öðrum löndum) eru með trúðaleiksmiðjur sem eru annað hvort innfelldar í námskrána eða sem helgarnámskeið.

Trúðaleiksmiðjur eru með rólegar upphitanir til að tengja þátttakendur við þá sjálfa, rýmið og hópinn og undirbúningsæfingar sem hvetja til leiks og forvitni í hóp. Þátttakendur vinna saman í hóp, pörum eða sjálfstætt og gera spuna á meðan hópurinn fylgist með leikaranum (leikurunum) og veitir stuðning. Leiðbeinandi smiðjunnar leitast við að búa til öruggt og verndandi félagslegt rými með gagnkvæmum stuðningi og umhyggju. Þetta gerir þátttakendum kleift að ná út fyrir innri mörk sína, sleppa af sér beislinu og taka þátt í augnablikinu með (alvarlegri) skemmtun, leik og uppgötvun. Ferlið er alltaf áhugaverðara en niðurstaðan.

Tilgangur æfinganna, leikjanna og spunans er að sýna þátttakendum sjónarhorn trúðsins, sem mætir heiminum með opnu hjarta, forvitni og samþykki fyrir því sem gerist. Vandamál og vonbrigði eru boðin velkomin fyrir gjafirnar og óvæntar lausnir sem þau bjóða upp á. Trúðurinn leikur sér með sveigjanleika aðstæðnanna og fer inn í innri lögin í gegnum hjartað í staðinn fyrir höfuðið.

Þetta hljómar ef til vill auðvelt en það getur þurft töluvert hugrekki til að sleppa takinu af lærðum viðbrögðum og venjum og opna sig gagnvart augnablikinu og velta því fyrir sér af einlægni eftir á. Í ferlinu við að láta kringumstæðurnar „tala við þig“ er jafn mikilvægt að fylgjast vel með „áhorfendum“ (þ.e. öðrum þátttakendum) og velta ferlinu fyrir sér seinna. Samræður og sjálfsíhugun eftir á eru mikilvægur hluti af uppgötvunarferlinu þar sem aðrir endurspegla til þátttakandans það sem þeir upplifðu. 

Dr Martyn Rawson hefur verið Waldorf-kennari síðan 1979, bæði í Bretlandi og Þýskalandi. Hann kennir nú í Hamborg og er einnig virkur í kennaramenntun fyrir meistaranám við Freie Hochschule Stuttgart. Að auki er hann heiðursprófessor við National Tsing Hua háskólann í Taívan.

Frekari upplýsingar

• Biesta, G. J. J. (2012). Giving teaching back to education: Responding to the disappearance of the teacher. Phenomenology and Practice, 6(2), 35-49.
• Bryden, C., & Rawson, M. (2022). Theatre clowning in L2 teacher learning: An example from Waldorf/Steiner education. L2 Journal, 14(3).
• Lutzker, P. (2007) The Art of Foreign Language. Improvisation and drama in teacher development and language learning. Tübingen and Basel. Franke Verlag.
• Lutzker, P. (2012). Developing artisty in teaching: New approaches to teacher education. Research on Steiner Education, 3(1), 52-58.
• Rawson, M. (2021). Steiner Waldorf Pedagogy in Schools. A critical introduction. Abingdon and New York Routledge.
• Rodger, C. R., & Raiser-Roth, M. B. (2006). Presence in teaching. Teachers and Teaching: theory and practice, 12(3), 265-287.